Werkgeheugen als Memobord
Het werkgeheugen is, in mijn ogen terecht, een veelbesproken onderwerp in de onderwijswereld.
Regelmatig nieuwe blogs over alles wat met breinbewust leren te maken heeft.
Volg de Leerhalte op social media en schrijf je in voor onze nieuwsbrief om als eerste op de hoogte te blijven!
Het werkgeheugen is, in mijn ogen terecht, een veelbesproken onderwerp in de onderwijswereld.
Of je nu leerling, student of docent bent, aantekeningen maken is een essentieel onderdeel van onze dagelijkse bezigheden. Het helpt ons informatie te verwerken, prioriteren en onthouden. Hoe kunnen we dit nou het beste doen?
Leerlingen motiveren is vaak een grote uitdaging. Om je een handje te helpen, heb ik deze post samengesteld.
Ik schreef een artikel voor de website www.vernieuwenderwijs.nl over 'De Kracht van Vergeten'! Vragen als: 'waarom is vergeten een belangrijk onderdeel van het leerproces?' en 'Hoe gebruik je dit gegeven in jouw voordeel als docent?' worden beantwoord. Wees eerlijk: vergeten om te onthouden, dat klinkt paradoxaal... toch?
Awkward Silence
We gaan even terug naar jouw middelbare schoolperiode. Zie je jezelf nog zitten op je kamertje de avond voor een toets? Nog even dat rijtje woordjes in je hoofd stampen... Met een beetje geluk nog een 6,5! Het probleem was dat je die woordjes een half uur na de toets alweer vergeten was... en voor de volgende toets moest je ze wéér kennen! Dat stapelde zich alsmaar op, totdat het niet meer te behappen was.
Leerlingen roepen vaak: ‘Ik ken het!’, terwijl dit eigenlijk helemaal nog niet zo is. Dit wordt het Dunning-Krugereffect genoemd. Het gebrek aan kennis zorgt ervoor dat een leerling zijn eigen vaardigheid niet goed kan inschatten en zichzelf daarmee overschat.Vaak ontstaat dit door een misvatting over het verschil tussen ‘informatie’ en kennis’. Laten we eens naar dit verschil kijken:- Informatie kun je lezen in een boek, op internet of kan iemand overdragen; een georganiseerde bron van data.- Kennis is informatie die reeds verwerkt is door ons brein! Er is dus betekenis aan gegeven in je hoofd.Als een leerling een paragraaf uit het geschiedenisboek leest dan heeft hij dus informatie tot zich genomen, maar zolang deze informatie niet actief verwerkt wordt door het brein, kunnen we niet spreken van kennis. Dus waar leerlingen vaak denken ‘ik ken het!’, bedoel ze eigenlijk ‘ik heb de informatie gelezen!’… Het is waardevol om dit verschil ook uit te leggen aan jouw leerlingen, zodat ze een andere kijk krijgen op het woordje ‘kennis’ en zichzelf dus ook minder snel overschatten.
In onderwijsland komen nog steeds veel mythes voor over hoe leren werkt en de ene mythe is wat hardnekkiger dan de andere.
Een oude bekende: vrouwen kunnen beter multitasken dan mannen. In legio films en verhalen komt het terug. Als ik voor een groep docenten (dames én heren) sta en ik vraag: “wie vindt van zichzelf dat hij of zij goed kan multitasken?”, dan zijn het vaak de vrouwenhanden die de lucht ingaan! Toeval? Waarschijnlijk!Kunnen vrouwen dan écht beter multitasken dan mannen?
Houd dat advies nog even voor je!Waarschijnlijk ben jij ook het onderwijs ingegaan, omdat je leerlingen wilt helpen en laten groeien. Dat is natuurlijk een heel nobele missie. Toch leidt deze missie er vaak toe dat wij in de reparatiereflex schieten! Wij zien vaak direct wat leerlingen nodig hebben om vooruit te komen en dragen meteen oplossingen aan. Dat scheelt jou tijd en de leerling is geholpen; win-win, toch?! Of niet... want is de leerling zelf wel actief bezig geweest met het probleem? Hebben ze er iets van geleerd? Gaan ze aan de slag met jouw tips omdat ze het willen, of om jou een plezier te doen?Vandaag kwam Bart bij mij met een vraag over wiskunde. Eerlijk is eerlijk, niet mijn sterkste vak vroeger...maar ik ging er voor zitten! Toen ik de titel zag, goniometrische vergelijkingen, dacht ik al: oeps... Ik las de theorie door om Bart zo goed mogelijk van dienst te zijn. Daarbij begon ik hardop te denken en terwijl ik dit deed, werd ik door Bart af en toe gecorrigeerd (blijkbaar wist hij toch wel iéts!). Na een aantal minuten begon ik de theorie te begrijpen en snapte ik waar het probleem van Bart zat.Toen betrapte ik mezelf: ik wilde gelijk uitleggen wat de bedoeling was en voordoen hoe het moest. Ik trapte net op tijd op de rem! Ik hield me nog even van de domme: 'Nee, ik snap het niet helemaal, waarom gebruik je hier radialen en hier graden?' En daar kwam de uitleg van Bart, haarfijn. 'Oké, maar als je dan in deze opgave met sinus moet werken, wat betekent dit dan?' Even zag ik Bart peinzen, maar ook dit wist hij me uit te leggen. Nog even van de domme houden: 'Hmm, ik snap even niet precies waarom je die stap zet.' Bart maakte het nog kleiner voor me en terwijl hij het uitlegt hoor ik: 'Ow! Wacht! Dan kan ik dus gewoon hier dit invullen en dan omzetten en dan heb ik het antwoord, toch?!' 'Probeer het maar eens, ik ben benieuwd!'En jawel hoor, daar kwam het goede antwoord. Bart trots op zichzelf, ik trots op hem en het belangrijkste: hij heeft het helemaal zelf gedaan. Zijn hersenen hebben moeten kraken en hierdoor actief nieuwe verbindingen aangemaakt! Bart heeft op lange termijn 10x meer geleerd dan wanneer ik het voor hem had gerepareerd.Tip: houd het advies af en toe even voor je en laat leerlingen het aan jou uitleggen. Je zult zien dat dit moeilijk is, zowel voor jou als de leerling! Maar leren is pas effectief als het moeite kost!De glimlach van een trotse leerling maakt het de moeite waard.
Je hebt waarschijnlijk al een aantal keren terug zien komen in mijn blogs dat wij (en dus ook jouw leerlingen) een beperkte capaciteit hebben qua werkgeheugen. Wordt het werkgeheugen overbelast, dan stagneert het leerproces sterk.Psycholoog Frederick Reif opperde hierbij de cognitieve belastingstheorie. Hij stelt dat de cognitieve belasting gelijk staat aan de taakeisen gedeeld door de beschikbare bronnen.Dat klinkt misschien wat vaag, maar ik zal het toelichten!De cognitieve belasting stijgt als de taakeisen hoog zijn (bijv. een moeilijke/uitgebreide taak) of als de leerling over weinig hulpbronnen beschikt (zoals voorkennis). Bij een combinatie van de twee, is de cognitieve belasting nóg hoger en dus de leerprestatie lager.Een leerling die voor het eerst exponentiële groei moet berekenen zonder over voorkennis te beschikken, zal een hogere cognitieve belasting ervaren dan een leerling die de oppervlakte van een driehoek moet berekenen en dit al een aantal keren geoefend heeft.De beschikbare bronnen kunnen we onderverdelen in interne en externe bronnen. Interne bronnen zijn bij een leerling zelf aanwezig, terwijl externe bronnen van buitenaf kunnen worden aangereikt; respectievelijk voorkennis en een stappenplan. Meer beschikbare bronnen kan dus de taakeisen neutraliseren en de cognitieve belasting beperken!Daar is ‘ie weer…voorkennis. Ook dit is vaker teruggekomen in mijn blogs. Waarom? Omdat ik ervan overtuigd ben (en omdat de wetenschap dit keer op keer bevestigt) dat voorkennis een van de belangrijkste bouwstenen is tijdens het leerproces!Hoe ben jij bezig met de cognitieve belasting van jouw leerlingen? Ik ben erg benieuwd!
De ene leerling kan niet studeren zonder muziek, terwijl de andere leerling er alleen maar door wordt afgeleid. Ik krijg dan ook vaak de vraag of muziek luisteren tijdens het studeren nou een goed idee is of niet. Daar is geen simpel antwoord op te geven! Dit wordt voornamelijk bepaald door de inhoud en moeilijkheidsgraad van de taak waar je aan werkt. Hier komt de beperkte capaciteit van het werkgeheugen weer om de hoek kijken. Een moeilijke taak neemt veel ruimte in je werkgeheugen in beslag en hier zal je focus dus belemmerd worden door elke vorm van achtergrondmuziek.